Kładziesz się spać i wstajesz o różnych porach? To grozi poważną chorobą

Naukowcy z Uniwersytetu Harvarda opublikowali niedawno wyniki wieloletnich obserwacji, które pokazują, że nie tylko odpowiednia długość snu, lecz także jego regularność ma znaczący wpływ na nasze zdrowie.

Publikacja: 02.05.2025 17:54

Zbyt krótki lub przerywany sen oddziałuje na poziom hormonów głodu i sytości, co może przyczyniać si

Zbyt krótki lub przerywany sen oddziałuje na poziom hormonów głodu i sytości, co może przyczyniać się do zaburzeń odżywiania oraz zwiększać prawdopodobieństwo nadwagi i otyłości.

Foto: Adobe Stock

Wystarczy jedna nieprzespana noc, żeby zmęczenie, uczucie osłabienia i rozbicia towarzyszyły nam nawet przez kilka następnych dni. Doświadczył tego każdy, dlatego o tym, jak ważny dla regeneracji jest odpowiednio długi sen, nie trzeba chyba nikogo przekonywać. Jednak odczuwanie zmęczenie okazuje się tylko wierzchołkiem góry lodowej, jeśli chodzi o wpływ snu – lub jego zaburzeń – na zdrowie. Badacze od lat analizują to ciekawe zagadnienie. I co pewien czas donoszą o nowych odkryciach.

Sen to zdrowie. Naprawdę!

Wiemy już, że jakość nocnego odpoczynku wpływa na wszystkie układy i wszystkie organy naszego ciała – od mózgu, poprzez serce i układ krążenia, po przewód pokarmowy. Kiedy śpimy, organizm się regeneruje. Wydziela kluczowe hormony – m.in. hormon wzrostu, który pomaga naprawiać mięśnie, oraz melatoninę, odpowiadająca nie tylko za regulowanie rytmu dobowy, lecz także… cyklu menstruacyjnego u kobiet (zbadano, że receptory tego hormonu znajdują się m.in. w jajnikach). Odpowiednia ilość i jakość snu wpływają na układ odpornościowy – osoby dobrze wyspane rzadziej chorują, a gdy złapią infekcję, szybciej wracają do zdrowia.

Z kolei zbyt krótki lub przerywany sen oddziałuje na poziom hormonów głodu i sytości, co może przyczyniać się do zaburzeń odżywiania oraz zwiększać prawdopodobieństwo nadwagi i otyłości.

Czytaj więcej

Morning anxiety - napięcie, które może być niebezpieczne dla zdrowia. Jak mu zaradzić?

Jakby tego było mało, lekarze stwierdzili, że jakość snu ma znaczący wpływ na ryzyko cukrzycy typu 2, nawet u zdrowych i prawidłowo odżywiających się osób.

Nie za krótko, nie za długo

Dr Matthew Walker, założyciel Instytutu Badań nad Snem, w książce pt. „Dlaczego śpimy” opisywał badania epidemiologiczne przeprowadzone jednocześnie na kilku kontynentach, które miało na celu zbadanie wpływu długości snu na ryzyko cukrzycy typu drugiego. Biorącym w nim udział zdrowym osobom (które miały prawidłowy poziom cukru we krwi) przez 6 dni ograniczano długość snu do zaledwie 4 godzin na dobę. Okazało się, że po tych kilku dniach ich organizmy znacznie gorzej radziły sobie z przyswajaniem glukozy, komórki stawały się mniej wrażliwe na działanie insuliny, a wyniki badań wskazywały na przedcukrzycowy stan hiperglikemii.

Inne badania, m.in. przeprowadzone w amerykańskim Vanderbilt University Medical Center pokazały, że nie tylko niedobór snu (czyli przesypianie mniej niż 7 godzin na dobę), lecz także jego nadmiar (powyżej 9 godzin) mogą przyczyniać się do zwiększenia ryzyka cukrzycy typu 2. Szczególnie szkodliwe okazują się częste i duże zmiany długości snu, ponieważ przyczyniają się do zaburzeń metabolicznych i kardiometabolicznych (przyczyniających się do podwyższenia ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych).

Czytaj więcej

Jakość snu zależy od posiadanych oszczędności. Badanie pokazało ciekawą relację

Trzymaj się harmonogramu

Mogłoby się wydawać, że osoby, które co noc przesypiają zalecane 7-8 godzin, są bezpieczne. Jest jednak jeszcze jeden warunek – regularność. Jeśli o nią nie zadbasz i – na przykład - jednej nocy pójdziesz spać o godz. 22, innej o 24, a w weekend wrócisz z imprezy o 4 nad ranem, to nawet jeśli potem będziesz spać odpowiednio długo, ryzyko cukrzycy tupu 2 i tak wzrośnie. Do takich wniosków doszli naukowcy z Harvardu, którzy przez ponad 7 lat obserwowali ponad 84 tys. osób, u których wcześniej nie stwierdzono cukrzycy. Z badania opublikowanego w 2024 roku w czasopiśmie Diabetes Care wynika, że u osób, których długość snu wahała się o więcej niż godzinę z nocy na noc, ryzyko rozwoju cukrzycy było aż o 34% wyższe niż u tych, które przestrzegały stałych pór snu. Ta zależność dotyczyła zarówno ludzi, którzy sypiali zbyt krótko, jak i tych, którzy przesypiali zalecane 7-8 godzin. Zatem, nawet jeśli śpisz wystarczająco długo, ważne jest, by robić to regularnie.

Jak zadbać o zdrowy sen?

• Ustal stały rytm i przestrzegaj go – kładź się i wstawaj o podobnych porach, także w weekendy.

• Dbaj o codzienną aktywność fizyczną, ale unikaj intensywnych ćwiczeń na ok. 3 godziny położeniem się spać.

• Zadbaj o komfortowe warunki do spania – wygodny materac, zaciemnienie sypialni i cisza to podstawa dobrego wypoczynku.

• Unikaj jasnego światła przed snem. To dotyczy także ekranów emitujących tzw. światło niebieskie, które zaburza produkcję melatoniny.

• Jeśli masz problemy ze snem, skonsultuj się z lekarzem.

Źródła:
Dr Matthew Walker „Dlaczego śpimy. Odkrywanie potęgi snu i marzeń sennych”, wyd. Marginesy 2017
https://www.health.harvard.edu/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/

Wystarczy jedna nieprzespana noc, żeby zmęczenie, uczucie osłabienia i rozbicia towarzyszyły nam nawet przez kilka następnych dni. Doświadczył tego każdy, dlatego o tym, jak ważny dla regeneracji jest odpowiednio długi sen, nie trzeba chyba nikogo przekonywać. Jednak odczuwanie zmęczenie okazuje się tylko wierzchołkiem góry lodowej, jeśli chodzi o wpływ snu – lub jego zaburzeń – na zdrowie. Badacze od lat analizują to ciekawe zagadnienie. I co pewien czas donoszą o nowych odkryciach.

Pozostało jeszcze 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Zdrowie
Światowy Dzień Tocznia. Co warto wiedzieć o chorobie, która atakuje głównie kobiety?
Zdrowie
Jednoskładnikowe pigułki antykoncepcyjne zaostrzają poważną chorobę. Nowe ustalenia
SPOŁECZEŃSTWO
Trump odwołuje kontrowersyjną decyzję ws. finansowania Women’s Health Initiative
Zdrowie
Kolejna zaleta diety śródziemnomorskiej. Obniża ryzyko rozwoju jednego z nowotworów
Zdrowie
Odkryto możliwą przyczynę raka jelita grubego. Ma związek z dzieciństwem
Materiał Promocyjny
Między elastycznością a bezpieczeństwem
OSZAR »